Darmowy adwokat – komu przysługuje?

Sytuacja finansowa niektórych osób niekiedy nie pozwala na to, aby móc skorzystać z profesjonalnej pomocy adwokata, który mógłby być pełnomocnikiem reprezentującym osobę w procesie sądowym. Otrzymanie bezpłatnej pomocy adwokata z urzędu wiąże się jednak ze spełnieniem pewnych warunków, a o przydzieleniu tego rodzaju pomocy decyduje sąd. Wówczas koszty pracy darmowego adwokata pokrywane są przez Skarb Państwa. 

Sprawdźmy, komu przysługuje darmowy adwokat i co należy zrobić, aby jego fachową pomoc otrzymać.

Kim jest adwokat z urzędu?

Adwokat z urzędu może pełnić funkcję pełnomocnika lub obrońcy. Rolą pełnomocnika jest reprezentowanie interesów klienta w postępowaniu przygotowawczym lub postępowaniach sądowych prowadzonych przez sądy pierwszej oraz drugiej instancji.

Obrońca z urzędu przyznawany jest osobom oskarżonym/podejrzanym o popełnienie czynu zabronionego i reprezentuje je w postępowaniach o charakterze karnym (wykroczenia, przestępstwa).

Komu przysługuje darmowy adwokat?

Warunkiem skorzystania z pomocy darmowego adwokata z urzędu jest wykazanie, iż sytuacja materialna nie pozwala na skorzystanie z płatnej pomocy pełnomocnika, gdyż mogłoby to spowodować poważny uszczerbek grożący utrzymaniem siebie oraz rodziny. 

Stopień skomplikowania sprawy musi być na tyle duży, aby sąd rzeczywiście uznał, że taka pomoc będzie dla nas nieodzowna. Ponadto warunkiem koniecznym, aby otrzymać darmową pomoc adwokata, jest niemożność, w opinii sądu, poradzenia sobie samemu z prowadzeniem sprawy bez udzielenia profesjonalnej pomocy ze strony pełnomocnika.

Jakie kroki należy poczynić, aby otrzymać adwokata z urzędu?

Aby otrzymać darmową pomoc pełnomocnika, należy do sądu, w którym toczy się postępowanie (lub w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania), złożyć odpowiedni wniosek wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych (chyba że nastąpiło już ono wcześniej w formie częściowej lub całkowitej), do którego dołączone zostanie, sporządzone na specjalnym formularzu, oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Powinno zostać ono wypełnione we wszystkich rubrykach i podpisane. Jeżeli któreś z pól nas nie dotyczy, powinniśmy nanieść w tym polu wzmiankę lub tę rubrykę przekreślić. Wzór oświadczenia można otrzymać z sądu, natomiast sam wniosek może być napisany odręcznie i musi zawierać oznaczenie właściwego sądu, sygnaturę sprawy i własnoręczny podpis. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające sytuację materialną (zaświadczenie o dochodach, rozliczenie PIT).

Zamiast wersji papierowych powyższych dokumentów, osoba ubiegająca się o adwokata z urzędu, może złożyć ustną deklarację o jej sytuacji materialnej i rodzinnej wraz z przyrzeczeniem, iż podane informacje są rzetelne i prawdziwe będąc równocześnie świadomą konsekwencji prawnych i karnych w przypadku celowego złożenia nieprawdziwego oświadczenia.

Kluczową informacją jest to, że we wniosku mamy prawo wskazania konkretnego adwokata, o którego pomoc wnioskujemy. Decyzję w tym zakresie podejmuje właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych.

Czy w razie oddalenia wniosku o przyznanie darmowego adwokata przysługuje nam zażalenie?

Niestety nie. W przypadku odmownej decyzji w odpowiedzi na złożony wniosek o przydzielenie darmowego adwokata z urzędu nie przysługuje ani zażalenie, ani też nie można domagać się ponownie ustanowienia adwokata, powołując się na takie same okoliczności, które zostały wskazane w odrzuconym wniosku.

Czy warto skorzystać z pomocy adwokata z urzędu?

Z pomocy adwokata z urzędu na pewno warto skorzystać, jeżeli rzeczywiście znajdujemy się w trudnej sytuacji materialnej oraz nie czujemy się na siłach, aby samodzielnie móc się zająć sprawą. Warto wiedzieć, że choć pełnomocnik nie będzie otrzymywał od nas bezpośrednio wynagrodzenia za swoją pracę, to jego obowiązkiem jest reprezentowanie naszych interesów przed sądem aż do momentu pełnomocnego zakończenia sprawy. 

Jakość jego pracy i stopień zaangażowania nie mogą też w żaden sposób odbiegać od tych, które świadczyłby na rzecz klienta, od którego otrzymywałby zapłatę. Praca adwokata z urzędu na rzecz klienta, któremu taka pomoc została udzielona, musi odbywać się zgodnie z normami etycznymi, które każdy adwokat powinien przestrzegać oraz za które ponosi odpowiedzialność.

Profesjonalna pomoc adwokatów i radców prawnych

Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej, w tym również bezpłatnej, skorzystaj z porad prawnych w Świnoujściu oferowanych przez nasz zespół adwokatów i radców prawnych z Kancelarii Łukasza Węgłowskiego. Niezależnie od tego, czy jesteś osobą fizyczną, prowadzisz firmę czy też reprezentujesz osobą prawną, zapewnią Ci profesjonalną pomoc i wsparcie.