Co grozi nieletniemu za handel narkotykami?

Handel narkotykami podlega pod Ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii, zgodnie z którą każdy, kto wbrew przepisom ustawy posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3, a przy znacznej ilości narkotyków, od roku do 10 lat. Co do zasady reguły te dotyczą jednak sprawców, którzy popełnili czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat, a więc nie mają odniesienia do nieletnich posiadaczy i handlarzy narkotykami. Rozstrzyganie w ich sprawach okazuje się nieco bardziej skomplikowane – sprawy nieletniego w przedziale wiekowym od 13 do 17 lat toczą się przed sądem rodzinnym na podstawie przepisów Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Co wobec powyższego grozi nieletniemu za handel narkotykami i jaki wpływ mogą mieć takie sprawy na jego dalsze życie?

Kary za handel narkotykami wobec dorosłych oraz nieletnich

Przestępstwa narkotykowe zostały uregulowane w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, która określa zasady i tryb postępowania w tym zakresie, a więc m.in. wymienia przepisy karne znajdujące zastosowanie w przypadku posiadania i handlu narkotykami. Odnosząc się do osób pełnoletnich, po ukończeniu 17 roku życia, posiadanie narkotyków i środków odurzających podlega karze pozbawienia wolności od miesiąca do lat 3 lub od 1 roku do 10 lat pozbawienia wolności w przypadku znaczących ilości takich środków. Jeśli sąd uzna czyn za wypadek mniejszej wagi, sprawca podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku, a jeśli przedmiotem przestępstwa będą nieznaczne ilości środków przeznaczonych na własny użytek sprawcy, sprawa może zostać umorzona przed formalnym wszczęciem dochodzenia. Znacznie trudniej wygląda sytuacja sprawców zajmujących się handlem narkotykami.

Przemyt narkotyków wiąże się z karą grzywny oraz karą pozbawienia wolności do lat 5, a jeśli ilość przemycanych narkotyków jest znaczna lub czyn popełniany jest w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, sprawca podlega grzywnie i karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata (maksymalnie 15 lat). Co ważne, karalne jest nawet przygotowanie do popełnienia przestępstwa w postaci przemytu narkotykami – grozi za nie kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2 lub 3, jeśli sprawca poczynił przygotowanie do handlu znaczną ilością narkotyków. Karalne jest również wprowadzenie środków odurzających do obrotu lub uczestniczenie w jego obrocie, dla których przewidziano karę grzywny lub pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat (w wypadku mniejszej wagi grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku, a jeśli ilość środków odurzających jest znaczna, kara może wynosić od 2 do 12 lat pozbawienia wolności).

Handel narkotykami w przypadku nieletnich

Wszystkie wymienione wyżej zasady obowiązują w przypadku sprawców po ukończeniu 17 roku życia, a więc osób dorosłych. Nieco inaczej wygląda sytuacja sprawców nieletnich, którzy ukończyli 13 lat i dopuścili się czynów zabronionych. Z uwagi na ich wiek, będą odpowiadali oni przed sądem rodzinnym za czyn karalny. Sąd może zastosować wówczas środki wychowawcze i poprawcze, w tym:

• udzielenie upomnienia,
• zobowiązanie do naprawy wyrządzonej szkody, wykonania określonych prac lub uczestniczenia w zajęciach o charakterze wychowawczym lub terapeutycznym,
• ustanowienie nadzoru opiekuna, organizacji młodzieżowej lub społecznej,
• zastosowanie nadzoru kuratora
• skierowanie do ośrodka kuratorskiego, organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym,
• umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w rodzinie zastępczej zawodowej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad nieletnim,
• umieszczenie w zakładzie poprawczym.

W przypadku posiadania narkotyków, sąd rodzinny może dodatkowo zobowiązać rodziców lub opiekuna nieletniego do poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego oraz do ścisłej współpracy ze szkołą, do której nieletni uczęszcza, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną, zakładem pracy, w którym jest zatrudniony, oraz lekarzem lub zakładem leczniczym. Wszystkie podjęte i wymienione powyżej działania mają na celu ukaranie osoby nieletniej, ale też wdrożenie systemu jej edukacji, wychowania i poprawy jako sposobu na zapobiegniecie ponownego powtórzenia czynów zabronionych.

Jak handel narkotykami i wymierzona kara wpłyną na nieletniego?

Sprawy nieletnich są zawsze trudne zarówno dla sądów, rodziców, opiekunów, jak i instytucji które mogą przejąć opiekę poprawczą nad nieletnim, który dopuścił się handlu narkotykami. Decyzje takie mają ogromny wpływ na dalsze życie młodej osoby – mogą pomóc jej ponownie ocenić swoje zachowanie i zrezygnować z podejmowania kolejnych nielegalnych działań, ale też nie mieć na jej psychikę pozytywnego wpływu i pomimo podjętych prób, pchnąć ją w stronę kolejnej nielegalnej działalności. Rodzice nieletnich, którzy dopuścili się handlu narkotykami powinni korzystać z pomocy terapeutów, ośrodków wychowawczych oraz radców specjalizujących się w sprawach nieletnich, tak by wymierzona kara miała szansę realnie wpłynąć na poprawę zachowania osoby nieletniej.