Czym jest droga konieczna?

Droga konieczna jest instytucją kodeksu cywilnego określoną art. 145. Zgodnie z jego brzmieniem, właściciel nieruchomości, jeżeli nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej – zwanej drogą konieczną.

Z tego wynika, że droga konieczna może być ustanowiona wyłącznie w razie braku „odpowiedniego” dostępu do drogi publicznej. Znaczy to, że bez takiej drogi nie może pan prawidłowo korzystać z zakupionej nieruchomości. Jest to o tyle istotne, że nie wszystkie „kłopoty z dojazdem” mogą być przesłanką do ustanowienia takowej drogi. Właściwie dla ustanowienia służebności drogi koniecznej powinien pan być pozbawiony dostępu do drogi publicznej. Jeśli w pana przekonaniu taka okoliczność ma miejsce, powinien pan złożyć stosowny wniosek do sądu cywilnego – Wydział Nieprocesowy. We wniosku tym powinien pan wskazać, na jakiej nieruchomości chce pan ustanowić drogę konieczną (z podaniem właściciela gruntu oraz numeru księgi wieczystej) oraz przedstawić sądowi projekt wytyczenia takowej drogi sporządzony przez geodetę.

Celem uzasadnienia swojego wniosku można wnieść, by sąd dokonał oględzin obu nieruchomości. Trzeba mieć bowiem na względzie, że sąd będzie badał, czy w istocie brak jest odpowiedniego dostępu do pana nieruchomości oraz czy proponowana droga nie stanowi zbyt wielkiego obciążenia dla właściciela nieruchomości, przez którą ma przebiegać.

Przepis par. 2 art. 145 kodeksu cywilnego nakazuje mianowicie, by ustanowienie drogi koniecznej następowało w taki sposób, który uwzględniałby potrzeby nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej, oraz by grunty, przez które droga ma prowadzić, zostały obciążone w najmniejszym zakresie.

Trzeba również pamiętać, że ustanowienie drogi koniecznej następuje za wynagrodzeniem, gdyż służyć ma ono konkretnemu interesowi właściciela nieruchomości pozbawionej stosownego dostępu. Ponadto, co do zasady, właściciel taki powinien ponieść ewentualne koszty niezbędne dla urządzenia tej drogi. Wysokość wynagrodzenia dla właściciela gruntu obciążonego drogą konieczną w ostateczności ustali sąd z uwzględnieniem sytuacji gospodarczej i osobistej stron, mając na względzie ich usprawiedliwione interesy. Wysokość wynagrodzenia może być ustalona też ugodowo. Można także ją podać w samym wniosku. Wynagrodzenie może przybierać formę jednorazowej opłaty, jak również okresowych świadczeń.

Jeśli posiadanie nieruchomości jest w złej wierze, to prawo własności do niej w drodze zasiedzenia można nabyć dopiero po 30 latach.